Regionalna Izba Obrachunkowa (RIO) zgłosiła uwagi w temacie Budżetu Obywatelskiego (BO). A dokładniej w kwestii nie wpisania BO do uchwały budżetowej czyli zadań wybranych przez mieszkańców w głosowaniu do realizacji.
Przypomnijmy. W kwestii BO działania Burmistrza są mocno zastanawiające. Najpierw bronił BO jak „niepodległości”. Następnie nie wpisał zadań z BO do projektu uchwały budżetowej, twierdząc, że wstrzymał jego realizację (co medialnie określono jako zawieszenie BO). W końcu na sesji budżetowej Rady Miasta Malborka wyjaśniał, że BO nie zawiesił, tylko nie został on wpisany do projektu uchwały budżetowej (w mojej ocenie nie wpisanie tych zadań do budżetu miasta to nie tylko zawieszenie, co wręcz blokada ich wykonania). Radni na sesji zwracali Burmistrzowi uwagę, że zgodnie z prawem ma on obowiązek wpisać te zadania do projektu budżetu miasta na rok 2023. Burmistrz został na te uwagi głuchy. Głucha na te uwagi nie pozostała Regionalna Izba Obrachunkowa.
RIO uchwalony budżet przeanalizowało i… przyznało rację radnym. Jednocześnie wystąpiło o poprawienie budżetu miasta Malborka na rok 2023. Oto pismo z RIO: „(…) dnia 2 stycznia 2023 do Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku wpłynęła uchwała nr LV/439/2022 Rady Miasta Malborka z dnia 28 grudnia 2022 r. w sprawie budżetu Miasta Malborka na 2023 rok.
Podczas jej analizy stwierdzono nieprawidłowość polegającą na niezaplanowaniu w wydatkach budżetu na rok 2023 zadań przewidzianych do realizacji w ramach budżetu obywatelskiego.
Zgodnie z art. 5a ust. 3 i 4 ustawy z dnia 8 marca 1900 r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity: Dz. U. z 2023 r. poz. 40) budżet obywatelski jest szczególną formą konsultacji społecznych. W ramach budżetu obywatelskiego mieszkańcy w bezpośrednim głosowaniu decydują corocznie o części wydatków budżetu gminy. Zadania wybrane w ramach budżetu obywatelskiego zostają uwzględnione w uchwale budżetowej gminy. Rada gminy w toku prac nad projektem uchwały budżetowej nie może usuwać lub zmieniać w stopniu istotnym zadań wybranych w ramach budżetu obywatelskiego.
Z art, 5a ust. 7 ww. ustawy wynika natomiast, że to rada gminy określa w drodze uchwały wymagania, jakie powinien spełniać projekt budżetu obywatelskiego, a w szczególności:
1/ wymogi formalne, jakim powinny odpowiadać zgłaszane projekty z uwzględnieniem - o ile jest to możliwe - uniwersalnego projektowania, o którym mowa w ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zapewnianiu dostępności osobom ze szczególnymi potrzebami (Dz. U. z 2020 r. poz. 1062 oraz z 2022 r. poz. 975 i 1079),
2/ wymaganą liczbę podpisów mieszkańców popierających projekt, przy czym nie może być ona większa niż 0,1% mieszkańców terenu objętego pulą budżetu obywatelskiego, w którym zgłaszany jest projekt,
3/ zasady oceny zgłoszonych projektów co do ich zgodności z prawem, wykonalności technicznej, spełniania przez nie wymogów formalnych oraz tryb odwołania od decyzji o niedopuszczeniu projektu do głosowania,
4/ zasady przeprowadzania głosowania, ustalania wyników i podawania ich do publicznej wiadomości, biorąc pod uwagę, że zasady przeprowadzania głosowania muszą zapewniać równość i bezpośredniość głosowania.
Powyższe przepisy mają, zdaniem tut. Izby, zastosowanie do budżetów obywatelskich, podjętych na postawie ww. przepisów we wszystkich jednostkach samorządu terytorialnego.
Należy mieć jednak na uwadze, że z wyjątkiem miast na prawach powiatu, utworzenie budżetu obywatelskiego jest fakultatywne, bowiem zgodnie z art. 5a ust. 5 ustawy o samorządzie gminnym tylko w gminach będących miastami na prawach powiatu utworzenie budżetu obywatelskiego jest obowiązkowe.
Jednakże, w ocenie tut. Izby, jeżeli Rada Miasta Malborka w drodze uchwały postanowiła o realizacji na terenie miasta zadań w ramach budżetu obywatelskiego i zadania takie zostały (zgodnie z obowiązującą w mieście procedurą) wybrane do realizacji na rok 2023, to winny one zostać zaplanowane w uchwale budżetowej na rok 2023.
Z uwagi na powyższe tut. Izba zwraca się z prośbą o niezwłoczne zaplanowanie wybranych zadań w wydatkach budżetu miasta Malborka na rok 2023, w terminie umożliwiającym ich realizację zgodnie z przyjętym harmonogramem.
Jednocześnie na podstawie art. 88 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym tut. Izba zwraca się z prośbą o udzielenie informacji, kiedy i w jaki sposób planowane jest zwiększenie wydatków budżetu miasta z wyżej wskazanego tytułu.” Pod pismem podpisała się Prezes Regionalnej Izby Obrachunkowej w Gdańsku Pani Luiza Budner-Iwanicka.
Podsumowując, RIO wcześniej wskazało, że Burmistrz nie ma prawa do zawieszenia BO. Teraz zaś wskazuje, że miał obowiązek wpisać wybrane przez mieszkańców zadania z BO do uchwały budżetowej.
W dniu 09.02.2023 r. na sesji Rady Miasta Malborka budżet został zmieniony zgodnie z wytycznymi RIO.
Adam Ilarz – RAJCA miejski
PS. Źródła jakie wykorzystałem:
1) pismo z Regionalnej Izby Obrachunkowej z dnia 19.01.2023 r.
